حجتالاسلام و المسلمین عبدالکریم بهجتپور، مدیر گروه دانشنامه قرآنشناسی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، در گفتوگو با خبرگزاری قرآنی ایران (ایکنا)، با بیان این که جامعه قرآنی یکی از گروههای مرجع و از نخبگان و فرهیختگان جامعه محسوب میشوند، گفت: یکی از مسائلی که در مورد این جامعه بایستی مورد توجه قرار گیرد، تلقی آنان از اصل دین و حضورشان در عرصه اجتماعی به مدد دین است.
وارد شدن قرآن و جامعه قرآنی به متن صحنه اجتماعی نیازمند درک و دریافت درست قرآن
وی افزود: قاعدتاً اگر جامعه قرآنی این احساس را نداشته باشد یا به این درک نرسد که چگونه در پرتو دین و با چراغها و ستارههای روشنی از آیات قرآن به عرصههای اجتماعی وارد شود، به طور طبیعی، در فعالیتهای اجتماعی قرآن را به متن صحنه اجتماعی وارد نخواهد کرد و اگر قرآن را به عرصه زندگی همگانی اجتماعی وارد نکرد، خود نیز به مثابه مروج و مبلغ و دعوتکننده به قرآن، در حاشیه قرار میگیرد.
بهجتپور عنوان کرد: بنابراین بازگشت اینکه قرآنیان در عرصههای اجتماعی حضور فعال ندارند به این امر است که دریافت درستی از ارزشها و اهداف متعالی گفته شده در قرآن، برای قرآن و معارف قرآن نداریم.
وی از قرآن به عنوان متنی برای تحول اجتماعی یاد کرد و گفت: قرآن متنی است برای رساندن جامعه به حیات طیبه، سامان دادن یک زندگی مؤمنانه جمعی، سامان کردن روابط جامعه اسلامی با دیگر جوامع است. قرآن متنی است برای به سامان کردن زندگی مؤمنانه همه مسلمانان، با تنوع فکری و اعتقادیشان و سامان دادن رابطه مسلمانان با دیگر ادیان است. مگر میشود که کسی قرآن را بخواند و این تلقیها را از این کلام نداشته باشد؟
بهجتپور ادامه داد: شما وقتی در سوره حدید ملاحظه میکنید که آیات قرآن صریحاً میفرمایند که اصلاً انبیاء با کتاب و میزان به میان مردم آمدهاند «لِیَقُومَ النَّاسُ بِالْقِسْطِ»(حدید/25) تا این که مردم براساس قسط سرپا شوند یا به تعبیر دیگر به سمت عدالت حرکت کنند، آیا این مطلب اشاره به بعد اجتماعی ندارد و آیا براساس چنین آیاتی، این کتاب، ظرفیت به سامان کردن جامعه انسانی را برای حرکت عدالتطلبانه توضیح نمیدهد؟ بیتردید قرآن در جای جای خود چنین مطالبی را بیان کرده است.
عضو شورای تبلیغ دفتر تبلیغات اسلامی از این نکته چنین نتیجه گرفت که حال که متنی با این همه اشارات و بلکه تصریحات نسبت به ابعاد اجتماعی زندگی در دست ماست، گروهی که به عنوان گروه مرجع در مباحث قرآنی مطرحاند، بیشک نمیتوانند از فعالیتهای اجتماعی و تلاش برای تحول اجتماعی برکنار باشند.
داشتن شجاعت اسلام؛ مستلزم ایفای نقش از سوی جامعه قرآنی
وی افزود: بنابراین در مورد فرد یا افرادی که در این گروه مرجع جای میگیرند و در عین حال آنان را در تحول اجتماعی مؤثر نمیبینیم، باید گفت که این فرد یا افراد یا قرآن را نفهمیدهاند و یا اهل عمل به قرآن نیستند؛ در حالی که داشتن شجاعت اسلام ایجاب میکند که جامعه قرآنی و افراد این جامعه به ایفای نقش در عرصه اجتماعی بپردازند.
بهجتپور همچنین با اشاره به فعالیتهای انبیاء در عرصه تحول اجتماعی گفت: شما هیچ پیغمبری را نمیبینید که در عرصه تحول اجتماعی وارد نشده باشد. سرگذشت همه انبیایی که در قرآن آمده است، با مباحث و مسائل اجتماعی و تلاش برای تغییر جامعهای که در آن زندگی میکردند، پیوند وثیقی خورده است. بنابراین جامعه قرآنی نمیتواند در کنار قرآن باشد و از قرآن سخن بگوید، اما به عرصه تأثیرگذاری اجتماعی وارد نشود.